Koningin Sophie las Lord Byron
In de roman Het torentje van Adelheid (2021) van Marja Visscher krijgt Adelheid, de echtgenote van Thorbecke (en hoofdpersoon van de roman), een leestip van Sofie, echtgenote van Koning Willem III:
‘[…] Trouwens, ik zou het haast vergeten, hier heb je de boeken terug. Heb je nog iets in je bibliotheek voor de komende tijd?
“Ik las Lord Byron en Jean-Jacques Rousseau. Neem Lord Byron maar, een lekker dik boek. Childe Harolds Pilgrimage, over een losbandige jongeman die afleiding zoekt in zijn buitenlandse reizen. Ik heb het net uit maar kan je vertellen dat die alle geneugten van het leven wel heeft leren kennen. Ook wel weer een beetje excentriek, maar ja, dat is Byron zelf ook min of meer. Kijk maar of je het wat vindt. Ik heb er wel van genoten. De held die het opneemt voor de onderdrukten, zoals je dat vaker leest.” ’
Dat koningin Sophie Lord Byron en Jean-Jacques Rousseau gelezen heeft, staat vast. Ze hield nauwkeurig bij wat ze las.
In het artikel Douwes Dekker, Willem III en koningin Sophie. Een aspect van Multatuli’s Vorstenschool noteert H.H.J. de Leeuwe zelfs wat zij van een aantal titels vond:
‘Even gevoelig en even actief is Sophia op het gebied van kunsten en wetenschappen. Ze leest veel, zowel belletrie als geschiedenis. Adolphe van Benjamin Constant, romans van Balzac, Le rouge et le noir van Stendhal, Jane Eyre van Charlotte Brontë maken deel uit van haar lectuur. In Uncle Tom’s Cabin van Harriet Beecher-Stowe ‘staan verschrikkelijke dingen’, noteert zij in 1852; Lord Byron ‘blijft onvergetelijk’ (1842), en de Waverley Novels van Walter Scott leest ze Alexander voor als die een rustkuur moet doen (1868).’
‘Blijft onvergetelijk’ zou er op kunnen wijzen dat koningin Sophia meer dan één titel van Lord Byron las. De volgende passage uit het artikel Zwelgen in zuidelijke schoonheid: met prinses Sophie en koningin Anna Pavlovna naar Rome van Thera Coppens – waarin Lord Byron meer dan ééns genoemd wordt – laat zich als een bevestiging van dat vermoeden lezen:
‘De nieuwsgierige Sophie wilde zoveel mogelijk van de reis naar het zuiden genieten. In het spoor van Byron nam ze een bootje naar het eiland waar zich The Prisoner of Chillon (1816) afspeelt, ze beklom onder leiding van een gids bergtoppen, bewonderde in het Lago Maggiore de eilanden met hun prachtige tuinen en mocht in Monza de IJzeren Kroon van Italië bekijken, waarvan de band aan de binnenzijde gemaakt zou zijn uit de omgesmolten spijkers die Christus aan het kruis hadden genageld.’
(Opgedoken door Jiske Erlings)
